@ MYŚL DNIA.   Kiedyś wydawało mi się, że główną cechą życia jest jego dramatyczność
i tragiczność ludzkiego losu. W miarę upływu życia w moich odczuciach zaczyna przeważać poczucie nieprawdopodobnego absurdu i śmieszności życia. Kiedy przyglądam się światu, bardziej chce mi się śmiać, niż płakać. 

Może to jakiś postęp? A może odwrotnie?

            *

@ MYŚL DNIA.    Gdyby nagle ze świata zniknęło 99 procent ludzi, nikt z pozostałych by się tym nie zmartwił. 

Może by nawet nie zauważył?

            *

@ MYŚL DNIA.    Często zachwalam tu pytania, zadawanie pytań. Jednak pewne pytania dla niektórych ludzi mogą być niebezpieczne. Takie pytanie trafia w jakiś wrażliwy punkt lub fragment rzeczywistości 

i sprawia, że ona się załamuje, pruje jak wełniana skarpeta. To tak, jakby wyciągnąć zwornik z jakiegoś kamiennego sklepienia: cała misterna budowla zaczyna się walić.

Jeśli ktoś boi się, że jego świat się zawali, niech lepiej nie zadaje pytań. Powinien siedzieć cicho i robić to, co mówią dzieciom starsi: nie zadawaj głupich pytań!

            *

@ MYŚL DNIA.    Życia nie można steoretyzować. Nie mamy teorii życia - trzeba je przeżyć. Jeśli ktoś chce poświęcić życie na tworzenie jego teorii, może je tylko zmarnować.

            *

@ MYŚL DNIA.    Czym jest rzeczywistość? Pytanie wydaje się głupie. To to, co każdy widzi, doznaje, itd. Ale to nie takie proste. Rzeczywistość jest pochodną umysłu, a umysł - pochodną kultury, czyli metaumysłu. Metaumysł się zmienia, za nim umysł i "rzeczywistość". Rzeczywistość była czymś innym niż dziś pięćdziesiąt lat temu i będzie czymś innym za następne pięćdziesiąt lat. Jaka będzie? Musielibyśmy mieć meta-metaumysł, żeby to przewidzieć. Póki co, do takich spraw jesteśmy za słabi na umyśle.

Pożyjemy, zobaczymy. Innej metody nie ma. Słabą stroną tej metody jest to, że nie wszyscy pożyją, nie wszyscy zobaczą. A może nie warto?

            *

@ MYŚL DNIA.    Wkrótce koniec świata. :)
Pyknie i zniknie. Wszystko.

Taka myśl optymistyczna.

               *

Żegnajcie nibynauki

Przykleiło się gówno do okrętu

i woła: płyniemy!

            Jest temat, który mnie od dawna trzyma jak w kleszczach. Nie potrafię się z nich wywinąć. Jest problem -  jeden z fundamentalnych, ale im bardziej staramy się do niego zbliżyć, tym bardziej staje się zakamuflowany i nie potrafimy go przyjąć do wiadomości. Im bardziej się zbliżamy, tym jest większy – i przestajemy go widzieć w całości, jak w tej metaforze z mrówkami.

            Jest to problem złożoności (złożoność – complexity – szukajcie w sieci). Może dokładniej: sama złożoność, która jest problemem i problemy wywołuje. Złożoność to cecha jakiegoś obiektu, który ma bardzo dużo składników, relacje i związki pomiędzy nimi są różnorodne, a całość trudna do zrozumienia i nieprzewidywalna, w dodatku najczęściej dynamiczna i płynna. Rzeczy złożonych jest sporo w przyrodzie:  zjawiska klimatyczne, ekosystemy, środowiska biologiczne, ludzkie umysły – a jeszcze dokładamy do tego to, co sami tworzymy: społeczeństwa, grupy, państwa, korporacje, ekonomie, systemy rynkowe, kultury, systemy komunikacyjne, internet…   Złożoność się pogłębia, rośnie wykładniczo. Jeden złożony system wchodzi w interakcje z innymi, wszystko się komplikuje, komplikuje do obłędu – a nasze możliwości rozumienia są praktycznie te same. Świat jest coraz bardziej złożony. Trzeba z tego wyciągnąć wnioski.

            1

            Nie ma sensu wchodzić w detale, bo można z nich nie wyjść. Przeskoczę, jak mówię, do konkluzji. Idea główna jest taka: w miarę wzrostu złożoności jakiegoś przedmiotu poznania nasza wiedza o nim maleje; przedmiot „wymyka się” naszemu poznaniu – naszym modelom poznawczym. Można to ująć formułą – jakimś „prawem malejącej wiedzy”:

(wiedza + złożoność) = constans

Oznacza to, że jeśli rośnie złożoność jakiegoś poznawanego systemu, to faktyczna wiedza jaką możemy o nim mieć, maleje. Możemy mieć niemal absolutną wiedzę o systemach prostych, takich jak ciało stałe spadające lub poruszające się w próżni, gaz podgrzewany w szczelnym pojemniku, strumień cieczy płynący z niewielką szybkością, pojedyncza planeta okrążająca słońce, itp. – ulubione przykłady „klasycznych” fizyków. Dziś żyjemy w świecie jakościowo innych obiektów: takich, których złożoność przekracza nasze możliwości poznawania ich. Wygodniej jest nazywać takie obiekty nadzłożonymi.

            Oznaki nadzłożoności to: niezdolność modelowania, poczucie niezrozumienia (bezradność poznawcza), niezdolność przewidywania działań (zachowań) systemów nadzłożonych w przyszłości.

            Odpowiednio do systemów „prostych” i „nadzłożnych” istnieją nauki „proste” i „nadzłożone”. Te drugie to dziedziny, które określają się jako wiedzę o obiektach nadzłożonych, wiedzę pretendującą do bycia równie naukową jak nauki „proste”. Kluczem jest tu słowo „pretendująca”. Te właśnie nibynauki są problemem, który może być groźny dla przyszłości naszej kultury. Te nauki to ciemnogród, średniowiecze i irracjonalizm, wkraczający w nasze życie pod sztandarami rozumu, nauki, oświecenia. Super trick kulturowy, wymyślony przez cwaniaczków na przestrzeni ostatnich stu kilkudziesięciu lat. Mimikra prawie genialna.

           

            2

            Nauka jest dziś słowem magicznym, sakralnym. Na jego dźwięk ludzie wyłączają wszelkie myślenie. Liczą się „autorytety naukowe”. Warto jednak mieć świadomość, że w tym morzu nauk jest mała wysepka nauki „prawdziwej”, otoczona morzem pseudonauki. Nauka prawdziwa jest uprawiana przez uczonych „prostaków” (co nie jest tu określeniem negatywnym, ani trochę). Uczeni „prostacy” to tradycyjni naukowcy, tacy od Galileusza i Newtona, Pasteur’a i Einsteina. To tacy co mierzą, eksperymentują, tworzą prawa i wzory matematyczne, tworzą technikę, maszyny, komputery, leki itd. Takie banalne rzeczy. Słowem, prymityw, czy nie ? Też mi uczeni, to jakieś rzemiechy, wyrobnicy. Bez polotu.

Obok nich, ba - dzisiaj już wyraźnie ponad nimi! – działają „uczeni nadzłożeni”.  Ooo, to są dopiero uczeni prawdziwi! Zajmują się rzeczami niezrozumiałymi, niedostępnymi dla tych pierwszych uczonych prostaków. O tych rzeczach niejasnych i niepojętych mówią i piszą pięknie, w sposób również niezrozumiały, co w tym przypadku ani trochę nie jest wadą, wręcz przeciwnie! Ważne, że fascynują i czarują swoich słuchaczy i wielbicieli.

            Nadzłożeni  symulują wiedzę, uprawiają mimikrę, niczym ćma udająca drapieżnika. Biorą określone atrybuty z nauk prostych, pod które podkładają coś, co ma uchodzić za wiedzę. Nie są zdolni do formułowania wartościowych praw ogólnych, oprócz ogólnikowych banałów. Uczeni nadzłożeni produkują brednie bo nic innego nie mogą. Ci nibyuczeni w społeczeństwie pełnią tylko role uczonych – przykleili się do okrętu o nazwie „Nauka”. Udało im się to wywalczyć, uzyskać określony status, więc muszą pokazywać, że tymi statusowymi uczonymi są. Noblesse oblige. Więc starają się jak mogą pełnić funkcje kapłanów wiedzy nieistniejącej. Co robią? Mówią. Gadają. Trują. Pieprzą. Bredzą. Puszczają dym. Mówią o czymś, o czym mówić nie można – przynajmniej mówić z sensem. Wróżbici, spin doktorzy, gadające głowy, celebryci pseudointelektu. To, co robią, to wróżenie z fusów, techniki dywinacyjne. Tarot albo Księga Przemian są wciąż znacznie lepsze.

            Średnio inteligentny psycholog albo socjolog, ksiądz lub politolog mogą w ciągu pół godziny - byleby „na wizji” - opowiadać niestworzone historie o tym, o czym sami wyczytali w gazecie lub internecie. Jak to było, że matka zabiła dziecko, mąż zabił żonę  a potem ona jego, dziadek molestował wnuczkę, kot księdza udusił lub na odwrót, syn polityka N. jest  nie dość, że żydem to jeszcze murzynem, i jeszcze gejem i zdradza męża, co źle świadczy o jego tatusiu, który jest świnią i draniem… itd.. ,itd. Ktoś nie wierzy? Internet stoi otworem: sprawdźcie wypowiedzi nadzłożonych ekspertów. Żadnych hamulców. Wyjaśnienia, interpretacje, napuszone słowa, dęte oceny i pseudohipotezy niemożliwe do sprawdzenia. Wszystko to wzięte z sufitu, ale naładowane świętym oburzeniem i moralnym potępieniem, okraszone jadowitą śliną: jakie to dno moralne to „nasze społeczeństwo” i co z tym robić. Często te „naukowe autorytety” przekraczają wszelkie granice moralne, opluwając ludzi których po prostu nie lubią lub nie akceptują na przykład ze względów światopoglądowych lub politycznych. Opluwanie przychodzi im łatwiej niż racjonalne argumenty, których nie mają.

Ćmoje boje, chuje węże - mówi dziś (oczywiście zdegenerowana) młodzież. Młodzież jest be bo brzydko mówi. Jeśli uczony nadzłożony opowiada bzdury mówiąc pięknie, gładko i elegancko – to jest ok. Stara rzecz: nie ważne co się mówi. Ważne jak. Czysta retoryka. Retoryka! Nadzłożeni są obsadzeni w roli znawców, ekspertów, tylko… nie znają się na tym o czym – chcąc niechcąc – mówią. Tacy Nikodemowie Dyzmy pseudonauki. Tacy szlachcice, arystokraci z podrobionym herbem i sygnetem z tombaku. Takich mamy uczonych na jakich zasługujemy.

            Niektórzy chcą dobrze, ale jest to problem krótkiej kołdry. Złożoność można opisać dokładnie, precyzyjnie i „naukowo” tylko w małych fragmentach, czyli – nie można jej opisać wcale. Można coś powiedzieć mądrze i sensownie o małym fragmencie – co jest mało sensacyjne, nieciekawe - albo nie powiedzieć wcale.

            3

            Wyobraźmy sobie jakiś obraz, na przykład „Bitwę pod Grunwaldem” Matejki. Obraz jest szczelnie zaklejony papierem. W jednym miejscu tego papieru wycięto prostokątny otwór wielkości pocztówki. Przez ten otwór możemy z bliska i dokładnie oglądać – właśnie, co oglądać? Obraz? Nie. Tylko mały fragment całości. Ten fragment możemy dokładnie badać, określić kolory i ich rozkład, skład chemiczny farby, jej grubość i inne detale. Nic nam to nie powie o całości, o obrazie: bo obraz jest całością – albo nie ma go wcale. Tu widać istotę złożoności w aspekcie jej poznania: obiekt złożony jest heterogeniczny. Każdy jego fragment jest – lub może być inny. Skutek? Poznanie fragmentu nie daje nam poznania całości. Jeśli w oglądanym fragmencie mamy końskie kopyto, to nie możemy z tego wnioskować, jak wyglądał wielki mistrz Ulrich von Jungingen, etc. etc. Taka uroda obiektów nadzłożonych.

Nauki nadzłożone to w większości coś tak jak wyśmiewana dawniej „demokracja socjalistyczna”. Jeśli są naukami, to po co dodatek „społeczne”? To takie nauki „drugiej świeżości” jak ten słynny łosoś z Bułhakowa.

            Te niby nauki odbijają się od rzeczywistości (złożonej) jak gówno od tramwaju. Są wobec świata bezradne, nie dają nam żadnej wiedzy, poznania, skutecznych recept. Świat musimy projektować i zmieniać bez oparcia w takiej nibywiedzy.

            Wobec świata jako całości – i własnego życia – mamy tylko stare sposoby: próby i błędy, wyobraźnia, improwizacja, twórczość, „bricolage” – czyli dłubanina i majsterkowanie, gdybanie, mniemania, czyli – życie jakie jest. Nic więcej. Żadnej nauki.

Nauki nadzłożone możemy oceniać jako „interesujące” „ciekawe”, „estetyczne”, „inspirujące”  – jako zabawę lub wytwory  estetyczne: czyli tak, jak oceniamy wytwory sztuki. Nic więcej. Najczęściej są po prostu nudne. Zajmowanie się nimi to marnowanie życia. Chyba, że ktoś ma nadmiar czasu i pieniędzy.

            4

            Kiedyś nauka, w początkach jej rozwoju, opierała się na paru prostych ideach: skupienie na obiektywnych faktach. Jasny, precyzyjny język. Mówienie o doświadczanych zjawiskach. Nie wypowiadanie ocen. Racjonalność bez emocjonalności. Stawianie konkretnych, sprawdzalnych hipotez. Ich weryfikowanie lub falsyfikowanie poprzez pomiar i eksperyment.  Świadomość prowizoryczności hipotez i teorii. Formułowanie teorii sprawdzanych następnie w praktyce. Otwartość na zmiany i krytykę.

            Co dziś z tego zostało? W naukach nadzłożonych – nic. Została etykietka „nauka”, na widok której przeciętny zjadacz chleba sika po nogach. Nie wiedząc zresztą dlaczego – i tu problem.

            Wystarczy mieć przed nazwiskiem dr lub prof. (nauki nadzłożonej) – i można mówić wszelkie brednie: używać niejasnego, mętnego języka, niezrozumiałych, źle zdefiniowanych chorych pojęć, oceniać, krytykować bez żadnych podstaw, mijać się z rozumem i logiką, oczerniać lub opluwać różnych ludzi, bo ich na przykład – nie lubimy. Nadzłożony ekspert widzi końskie kopyto i z polotem opowiada nam nie tylko, jak wygląda koń, ale i kto na nim siedzi i dokąd zamierza na tym koniu jechać. Czy to nie wystarczy?

            Nauki nadzłożone, mam nadzieję, kiedyś znikną, jak liczne religie, dawne filozofie i dziwaczne doktryny. To nibynauki, które nie dają nic: żadnych realnych wskazówek praktycznych, żadnych zasad moralnych, czasami tylko ulotne satysfakcje intelektualne. Podobno młyny historii mielą powoli ale skutecznie. W tym przypadku też okaże się, że przez dwieście lat istnienia tak zwanych nauk humanistycznych i społecznych mieliliśmy plewy.

            5

            Moja konkluzja? Historia zatacza koło. Wracamy do dawnego podziału wiedzy na naukę – w liczbie pojedynczej (science) i sztuki (arts), który całkiem sensownie funkcjonuje od wieków w krajach anglosaskich. Przebieranie „sztuk” w szaty „nauk” dla zdobycia prestiżu, pozycji i pieniędzy nie udało się. Król jest nagi. Gówno odkleja się od okrętu.

            Lepiej niż psychologią, socjologią, naukami politycznymi, o teologii nie wspominając, czy sporą częścią ekonomii zająć się literaturą, sztuką, poezją, muzyką – bez udawania, że uprawiamy naukę. Bawmy się wytworami intelektu: to nie wymaga udawania, że jesteśmy „uczeni”. To zabawa bardzo demokratyczna, egalitarna: każdy może się w nią bawić po swojemu. Nie ma kryteriów, kto jest lepszy, kto gorszy. Nie naklejamy etykietki „nauka” na słoik w którym są puste, chore słowa.

            Chcesz być szamanem, oszustem, umysłowym szalbierzem? Zajmuj się pseudonaukami nadzłożonymi. Alternatywy są dwie: możesz zająć się nauką rzeczywistą – być uczonym prostakiem, albo zostać artystą. Obie są wymagające, trudne, pracochłonne. Łatwiej być kapłanem nibynauki. Kapłanem, który wcześniej czy później musi zrozumieć, że jest jak gówno, które przykleiło się do okrętu "Nauka".
I woła: płyniemy?

            Nie, dzisiaj chyba szczerzej: toniemy. 

I dobrze.

            ***

@ MYŚL DNIA.   Dziejstwo nam się plącze
i odbiega od wymarzonego scenariusza.
Często czujemy się jak goły w pokrzywach. 

Tylko pokrzywy u każdego są trochę inne.

            *

Gramatyki

Jesteśmy już przy gramatyce.

A od gramatyki tylko krok do zbrodni

Eugene Ionesco

          To, że mówimy coś, nie znaczy, że mówimy o czymś. Mowa jest rodzajem gry w coś, w której obowiązują pewne zasady, na przykład gramatyka. Jeśli ktoś nie przestrzega tych zasad, wyklucza się z gry: inni nie rozumieją, w co on gra. Albo uznają, że on nie rozumie w co gra. Zasadą życia społecznego jest gramatyka. Jakaś forma gramatyki. Należy nie tylko gramatycznie mówić, ale i gramatycznie działać. Tak mówią teorie, podkreślające analogie między mówieniem i działaniem. Inaczej ludzie pomyślą o nas, że tworzymy bełkot: werbalny i  behawioralny, bełkot praktyczny. Można bełkotać bez sensu mówiąc i można bełkotać bez sensu działając. Jeśli ktoś coś zażyje albo wypije nadmiar alkoholu i wychodzi na spacer przez okno na dziesiątym piętrze, popełnia błąd. Gramatyczny. Źle się wyraził. Pardon, mówmy precyzyjnie – wyoknił się. Nasze działania – tak jak język - nie są o czymś, lecz są czymś. Jakimiś grami.

            Czy piłka nożna jest o czymś? Nie, jest czymś. Szachy są o czymś? Nie, są czymś. Jeśli ktoś gra w piłkę i daje innemu zawodnikowi pięścią w zęby, albo kopie go w brzuch, pokazuje, że nie rozumie zasad gry, albo ich nie chce przestrzegać. Ktoś przegrywa w szachy i z wściekłości wywraca szachownicę. Efekt jest ten sam: wyklucza się z gry. Schodzi z boiska. Albo go wyprowadzają.
            Tak jak w innych grach, w grach językowych mówienie czegoś nie oznacza mówienia o czymś. Zrozumienie tego jest oznaką naszego umysłowego rozwoju, postępu. Mówmy sobie coś. Tylko nie zakładajmy, że ci co nas słuchają, muszą być pewni, że mówimy o czymś. Nawet jeśli mówimy tylko coś, a nie o czymś, ważne jest to, żeby mówić zgodnie z pewnymi regułami, zgodnie z gramatyką. To nie świat tworzy mowę, ani nasz umysł. Tworzy ją gramatyka. A gramatykę ustalają ludzie: jako zasady pewnej gry. Kto nie zgadza się z gramatyką, nie zgadza się z ludźmi. 
Ktoś, kto mówi bez przestrzegania reguł języka, wyklucza się z rozmowy.
            *

            Tylko… jest pewien problem. A co z ludźmi, którzy świadomie łamią reguły pewnych gier, bo chcą wprowadzić nowe? Nie chcą grać w to co inni, lecz wymyślają lub proponują gry nowe, inne gramatyki? Los takich dewiantów nie jest lekki. Najlepsze co może ich spotkać to wyśmianie, kpiny, danie etykietki buntownika, świra, zboczeńca, psychopaty, odrzucenie… dalej mamy kamienowanie, więzienie, tortury, stos, pluton egzekucyjny…  dużo możliwości: gramatyka społeczna ma ich duży zapas dla ludzi działających niegramatycznie.

            Czasem, po latach, tym ludziom stawia się pomniki, oddaje cześć jako wielkim reformatorom, pionierom, itp. I pomyśleć, wszystko z powodu gramatyki. Nic dziwnego, że nikt jej nie lubi.

            ***

@ MYŚL DNIA.   Nie szukajmy rozwiązań doskonałych, ostatecznych. Oszczędźmy sobie wysiłku. Życie to prowizorka.

            *

@ MYŚL DNIA.   Pozbywanie się złudzeń? Szczytny cel. Jednak róbmy to ostrożnie: w pewnej chwili możemy się pozbyć samych siebie.

            *

@ MYŚL DNIA.   Kłamstwo ma krótkie nogi. Może to banalne, ale słuszne.

Wszystko, co budujemy na kłamstwie, ma jedną cechę: przez następne kłamstwo zostanie zburzone jak domek z kart. Dlatego wszystko w świecie jest tak nietrwałe. Świat jest zbudowany z kłamstwa. Postęp polega na tym, że jedno kłamstwo ujawniamy i zastępujemy innym. Optymiści twierdzą, że każde następne jest trochę bardziej użyteczne od poprzedniego. Może. Optymizm też opiera się na kłamstwach.

            *

@ MYŚL DNIA.  Myślenie jest procesem który zajmuje pewne miejsce w umyśle - niekoniecznie miejsce "fizyczne". Warunkiem myślenia jest zrobienie miejsca dla niego.

Chcesz myśleć? Zrób miejsce. Oczyść umysł ze śmieci.

            *

@ MYŚL DNIA.  Jedną z najważniejszych umiejętności cywilizowanych ludzi jest zdolność niezgadzania się z kimś bez reagowania agresją.

Hmm, jeśli tak, to ludzi cywilizowanych można policzyć na palcach.

         

             *

@ MYŚL DNIA.  Podobno głupota ma skłonności samobójcze. Oby.

            *

@ MYŚL DNIA.  Świat prowokuje nas do myślenia? Być może. Jest jednak pewien warunek. To, co pokazuje nam świat ma być niejasne, niewyraźne, niedookreślone: niewiadome. Wtedy chcemy to wyjaśnić, uwyraźnić, poznać. Więc zaczynamy myśleć. Jeśli doznanie jest zbyt jasne i jednoznaczne, nie prowokuje myślenia, ale odruch.

Kiedy na przejściu dla pieszych światło zmienia się z zielonego na czerwone, nie myślimy. Zatrzymujemy się. Nasz umysł zatrzymuje się również. Dopiero nieznany, niejasny bodziec wprawia go w ruch. Chcesz, żeby ktoś myślał? Zaskocz go.

            *

Drzazgi

…a to trzecie gdy już przejdzie przez twój próg

głębiej zrani cię, niż na wojnie wróg.

Bułat Okudżawa

            Prawda? A co to jest? Zadaniem człowieka intelektualnie uczciwego – po prostu, w ogóle uczciwego - nie jest szukanie ani odkrywanie mitycznej prawdy. Jego zadaniem jest odkrywanie kłamstwa, błędów, fałszerstw, oszustw, złudzeń, urojeń. Ich nazywanie, demaskowanie i niszczenie. Zdzieranie ich warstwa po warstwie. Nie dlatego, że gdzieś pod spodem odkryjemy prawdę, lecz dlatego, że mniej wtedy oszukujemy siebie. Że kłamstwa zdemaskowane przestają krzywdzić ludzi. To jest zadanie konkretne i dające efekty lepsze niż poszukiwanie prawdy - świętego i bezsensownego Graala intelektu.

            Usuń jedno kłamstwo, a twoja zasługa będzie większa niż sto lat poszukiwania "prawdy" – które sprowadza się do tworzenia jej namiastek.

            Usunięcie kłamstwa jest jak wyjęcie komuś z ciała drzazgi, która sprawia ból. Poszukiwanie prawdy to mówienie temu cierpiącemu: opowiem ci teraz o prawdzie a wtedy ból wyda ci się mniejszy.
            Samo usuwanie kłamstwa też boli. Później ból ustaje i rana się goi. Wymyślanie prawd jest przyjemne, ale później powoduje ból, czasem coraz większy. Czasem prawda ropieje i gnije. Zatruwa. Prawda to kłamstwo w przebraniu.

            Kłamstwo i prawda są dla naszych umysłów niesymetryczne. Możemy powiedzieć, jak nie jest, lecz nie umiemy powiedzieć, jak jest. Jeśli za wszelką cenę chcemy wiedzieć jak jest, zaczynamy kłamać.

            Łatwiej usuwać kłamstwa, niż odkrywać prawdy. Oprócz kłamstw i prawd istnieje jeszcze dobroć.

            Ludzie dobrzy zmniejszają cierpienia w świecie. Dobrzy ludzie nie szukają prawdy.

            ***

@ MYŚL DNIA.  Kiedyś granica między rzeczywistością a fikcją była wyraźna.
Potem zniknęła. Już jej nie ma.
Konsekwencje tego dopiero musimy zrozumieć.

            *

Milczenie

Szkoda gadać

[autor nieznany]

                      Filozof Ludwig Wittgenstein napisał słynne zdanie: o czym nie można mówić, o tym należy milczeć. Proponuję wersję praktyczną w postaci zasady: jeśli ktoś nie potrafi o czymś mówić, to niech milczy.

            Załóżmy, że traktujemy tę zasadę poważnie i dostosujemy się do niej. Co to znaczy że o czymś potrafimy mówić albo nie? Skąd to wiemy? Być może próbujemy o czymś mówić, po prostu mówimy, działamy metodą prób i błędów. Te próby pokazują, że mówienie rozmija się z rzeczywistością i tworzy własną, odbija się od świata, odkleja, nie jest obrazem świata, ale tworzeniem językowej piany, którą pokrywamy rzeczywistość tak, jak pokrywamy pianą do golenia własną gębę, żeby ją potem ogolić i spłukać. W przypadku języka – ogolić brzytwą Ockhama.

            Dzieje ludzkości, a  chyba też biografia każdego z nas, to intensywne próbowanie o czym możemy mówić a o czym nie. O czym potrafimy lub nie. Dzieje ludzkości  to bezustanny potok słów. Słów często chorych. Większość tych prób jest nieudana. Potok słów płynie, płynie i wysycha… wsiąka w suchą ziemię rzeczywistości. To z czego jesteśmy tak dumni: nasze rozmowy i przemowy, książki i wykłady, kazania i referaty, wiersze i dramaty, to tylko bezsilny i zawsze chybiony bełkot, mówienie o niczym. Biliony, tryliony słów, które nie trafiają w cel. Dlatego nie „po-trafimy” mówić o czymkolwiek. Słowa mijają świat, prześlizgują się obok, rykoszetem trafiają w coś przypadkowego, są wytworem samym dla siebie. Nie mówimy o czymś, tylko mówimy coś. Umiemy tworzyć świat ze słów, ale nie umiemy go słowami od-twarzać.

            Mamy w mózgu maszynkę do generowania słów. Działa mniej więcej tak, jak gruczoły potowe: wydziela słowa jak pot. Naturalnie, bez wysiłku. Potrzeba nam higieny, bo pot śmierdzi. Nadmiar nieusuwanych słów również. Używajmy dezodorantu: to jest dewerbantu.

            Może kiedyś, jakaś przyszła cywilizacja zrozumie, że mówienie jest bezsilne. Że w zasadzie nie potrafimy mówić o niczym. Albo inaczej, że mówienie o czymkolwiek nie ma naprawdę efektu. Może wtedy ci ludzie przyszłości – o ile będą to jeszcze ludzie – zrozumieją, że mówić nie można o niczym. Albo – można, ale nie warto. Wtedy zapanuje milczenie. Ci post ludzie przestaną mówić, bo zrozumieją, że należy milczeć. Największym osiągnięciem rozwiniętej cywilizacji nie będą słowa lecz milczenie.

            Zapanuje cisza.

            *

            Od wielu lat ludzkość podejrzewa, że gdzieś w kosmosie istnieją inne cywilizacje. Staramy się nawiązać z nimi kontakt, coś im przekazać, powiedzieć. Wyobrażamy sobie, że one też nas szukają, że chcą z nami rozmawiać Ale może to być inaczej: ci kosmici już dawno wyprzedzili nas w rozwoju. Między innymi polega to na tym, że zrozumieli bezsens mówienia, emitowania potoków słów w jakimkolwiek języku. Może nas słyszą, odbierają nasze nieudolne i prymitywne komunikaty. I mają dla nas jedną odpowiedź, której nawet nie próbują przesłać, a która może być mniej więcej taka: wy tam, na tej zaściankowej Ziemi. Zamknijcie się i nie zawracajcie nam głowy. Jak nie, to zdmuchniemy was jak świeczkę.

Ale, jak powiedziałem, oni nie są zainteresowani w przesłaniu tej odpowiedzi. Zrozumieli już ileś sekstylionów lat temu, że jedyne, co ma sens, to milczenie. Zrozumieli Wittgensteina zanim się jeszcze narodził. A jeśli ktoś tego nie rozumie i mówi dalej, próbuje, próbuje… jego problem. Dlatego kosmos nie odpowiada na nasze idiotyczne pobekiwania i piski wysyłane w przestrzeń..

Cisza.

            Może cisza, milczenie, jest najwyższą informacją, największą mądrością, tak jak chaos jest najwyższym porządkiem. Cywilizacje, które tę mądrość osiągnęły, milczą.

            Cisza. Tylko my wciąż mówimy, mówimy…

           

            ***

@ MYŚL DNIA.    Wieloma dużymi polskimi firmami kierują menedżerowie, którzy nie wiedzą, czym różni się MBA od IBM. 

Właściwie nie ma to znaczenia. I tak nie dysponują ani jednym, ani drugim.

           

            *

@ MYŚL DNIA.   Kiedy na stronie internetowej widzę gębę polityka X (niech każdy sobie wstawi nazwisko własnego faworyta) klikam w przycisk wstecz i wyskakuję z tej strony. Jakość stron internetowych powinna być mierzona łatwością wychodzenia z nich.

            *

Dajcie mi dźwignię

            Podobno Archimedes powiedział, że gdyby miał dostatecznie długą dźwignię i punkt podparcia, to podważyłby Ziemię. Nie wiem po kiego diabła nam podważanie Ziemi. Prędzej rozwalimy ją w kawałki, zatrujemy, spalimy albo zniszczymy w inny sposób. Pracujemy nad tym ciężko od wieków a postępy widać.

            To co jest ludziom potrzebne, to dźwignia, która podniosłaby na wyższy poziom ich moralność. Gdyby stworzyć taką dźwignię... osiągnąć w moralności taki poziom jaki osiągnęliśmy w fizyce, mechanice, informatyce i innych technologiach. Stworzyć dźwignię moralności równie skuteczną, jak dźwignia fizyczna.

            Jak stworzyć tę dźwignię moralności?  I gdzie jest punkt podparcia, na którym możemy ją oprzeć? To są pytania, które wcześniej czy później będą nie do ominięcia w historii ludzkości. Wiemy o tym, że ich nie unikniemy, ale udajemy, że te pytania można jakoś ominąć. Nie można. A jeśli na te pytania nie odpowiemy poprawnie – czyli skutecznie - to może będą one ostatnimi pytaniami w naszej dziwnej ludzkiej historii. Historii, która skończy się znakiem zapytania. Już bez odpowiedzi.

            Dźwignia moralna byłaby największym wynalazkiem człowieka. Ludzie, pomóżcie ją zbudować! Podważymy wtedy naszą moralność – i ocalimy Ziemię.

            ***

@ MYŚL DNIA.    Nie jest ważne dokąd podróżujemy, gdzie bywamy, czy i jakie miejsca odwiedzamy.

Przez całe życie jesteśmy tylko w jednym miejscu, zawsze tym samym, z którego nigdy nie wychodzimy, nigdy go nie opuszczamy - dopóki żyjemy. To miejsce nazywa się ja.

            *